Wolontariat

Cel: kształcenie młodych kadr kultury

Mówimy, że kształcimy młode kadry kultury – przede wszystkim dlatego, że w większości zgłaszają się do nas studenci i studentki lub absolwenci i absolwentki uczelni wyższych. Ale wiek ani wykształcenie nie mają tu znaczenia, bo z każdym, z kim podejmujemy współpracę, dzielimy się swoją wiedzą i doświadczeniem, pokazujemy narzędzia do pracy w kulturze i zapraszamy do przetestowania ich w działaniu. Więcej dajemy, niż oczekujemy. Choć wolontariusze i wolontariuszki pomagają nam w realizacji projektów kulturalnych i edukacyjnych, to staramy się odwrócić tę kojarzoną z wolontariatem zależność, że wolontariusze i wolontariuszki wyłącznie pomagają; naszym głównym celem jest wspieranie ich w rozwoju. Nie szukamy rąk do pracy, tylko zapraszamy do siebie osoby z otwartą głową, które chcą zaangażować się w ciekawe działania, a przy tym nauczyć się czegoś, rozwinąć swoje kompetencje czy sprawdzić się w nowych sytuacjach. Tak rozumiemy wolontariat w kulturze.

Przy okazji otwarcie mówimy, że korzyści są po obu stronach: wolontariusze i wolontariuszki uczą się i nabierają doświadczenia, co mogą następnie wykorzystać, starając się o pracę. Poza tym mają możliwość po prostu się rozwinąć – sprawdzić się w nowych sytuacjach, podjąć wyzwanie, a dzięki temu upewnić się w tym, co ich interesuje, a czym woleliby się nie zajmować. Z kolei my dowiadujemy się więcej o sobie jako instytucji, słuchamy opinii na temat naszych pomysłów czy weryfikujemy sposoby organizacji pracy. Obecność wolontariuszy i wolontariuszek nie pozwala nam pozostać w utartych schematach działania. Dzięki nim mamy możliwość na bieżąco rewidować cele instytucji i dostosowywać je do dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości. W końcu kultura żyje w obiegu.

Co, gdzie i jak

Co roku najliczniejszą grupę wolontariuszy i wolontariuszek rekrutujemy do współpracy przy Małopolskich Dniach Dziedzictwa Kulturowego. Wolontariusze i wolontariuszki obsługują punkty informacyjne przy obiektach udostępnianych do zwiedzania podczas tego wydarzenia. Opowiadają o idei Dnia Dziedzictwa, zdradzają ciekawostki dotyczące zabytków, zachęcają do zwiedzania. Ponadto towarzyszą grupom na spacerach z przewodnikami i przewodniczkami, pomagają w warsztatach. Zdarza się, że dołączają do zespołu jeszcze przed finałem wydarzenia, współpracując merytorycznie przy planowaniu programu. Wolontariusze i wolontariuszki współtworzą Dni Dziedzictwa.
Oprócz tego na bieżąco prowadzimy nabór w ramach projektów realizowanych przez MIK w danym roku. Wolontariusze i wolontariuszki uczestniczą w działaniach badawczych – diagnozują i ewaluują; biorą udział w redakcji i promocji czasopisma „Autoportret” – pomagają w wysyłce prenumeraty, ale też kontaktują się z autorami i autorkami; uczestniczą w działaniach programu „Bardzo Młoda Kultura”; współpracują w ramach projektu „Małopolska. Kultura wrażliwa”; wspierają prace promocyjne i wydawnicze MIK.

Wolontariusze i wolontariuszki współpracują bezpośrednio z koordynatorami i koordynatorkami poszczególnych projektów, uczestniczą w spotkaniach zespołów merytorycznych.

Krok dalej

Pod koniec 2019 roku zdecydowaliśmy się wyjść krok dalej poza praktykowane dotychczas formy oraz pola współpracy i zainicjowaliśmy osobny projekt wolontariacki.

Chcieliśmy stworzyć przestrzeń, w której wolontariusze i wolontariuszki mogliby od początku uczestniczyć w procesie kreowania i planowania jakiegoś działania, a zarazem mieliby większą swobodę w decydowaniu o kształcie projektu. Zaproponowaliśmy tylko temat: projekt miał dotyczyć upowszechniania lokalnego dziedzictwa kulturowego, lokalnego – czyli skoncentrowanego wokół siedziby MIK-u na Woli Justowskiej. Zebrał się zespół wolontariuszek, a potem… wydarzyła się magia i już wiedzieliśmy, że to był krok w dobrym kierunku! Projekt przeszedł wszystkie fazy: od burzy mózgów, przez testowanie wstępnego pomysłu, weryfikację, zmianę planów (w tym – od marca – zmianę formy pracy na zdalną), aż do realizacji właściwego przedsięwzięcia, którego efekty to szeroko zakrojone działania związane z upowszechnianiem wiedzy na temat twórczości i biografii krakowskiego rzeźbiarza Bronisława Chromego.

Chromy 2.0

Choć galeria artysty mieści się nieopodal siedziby MIK-u, w parku Decjusza, wybór bohatera wcale nie był oczywisty od początku. Potwierdziło się powiedzenie, że najciemniej jest pod latarnią. Ostatecznie jednak od stycznia 2020 roku zespół pięciu wolontariuszek pracował nad tym, aby zorganizować warsztaty plastyczne dla dzieci inspirowane twórczością Chromego, połączone z oprowadzaniem po galerii.

Według planów warsztaty miały odbyć się pod koniec marca, ale ze względów epidemiologicznych musiały zostać odwołane. To nie obniżyło motywacji wolontariuszek, które przez kolejne miesiące pracowały nad stworzeniem wirtualnego szlaku po Krakowie śladem dzieł Chromego. Powstały opisy rzeźb artysty oraz związanych z nim miejsc. Wolontariuszki nagrały również audioprzewodnik. W międzyczasie studentka grafiki na ASP, która realizowała w MIK-u praktyki, stworzyła projekt strony internetowej z mapą i ilustracjami. Prezentacja strony internetowej planowana jest na początek listopada tego roku.

We wrześniu wolontariuszki zdecydowały się zrealizować warsztaty w reżimie sanitarnym, czyli w podziale na mniejsze grupy, na powietrzu i z zachowaniem odpowiedniego dystansu. To miały być warsztaty z rzeźby eksperymentalnej, więc wolontariuszki podeszły do tego jak do eksperymentu: przejęte i z poczuciem dużej odpowiedzialności, ale pełne motywacji i przekonane o tym, że to, co robią, ma sens – poprowadziły trzy tury warsztatów. Wydarzenie udało się świetnie! A efekty przerosły oczekiwania wszystkich. Prace plastyczne, które powstały podczas warsztatów, są wyjątkowe – nawiązują do twórczości Chromego, więc wśród tytułów jest m.in. „Śpiący Smok Wawelski”, „Ognisty ślimak na chmurze” czy „Bawołokondoropaw”, a zarazem pokazują, że wyobraźnia i sztuka nie mają granic. Dzieła młodych artystów i artystek można oglądać do końca października w Autorskiej Galerii Bronisława Chromego.

Aktualnie ten sam zespół wolontariuszek pracuje nad animacją o Chromym na podstawie napisanej przez nie krótkiej bajki, która ma być ciekawa i czytelna dla dzieci, ale zainteresuje też nieco starszych odbiorców.

O projekcie roboczo mówimy: „Chromy 2.0”, bo o ile jest on obecny w świadomości większości mieszkańców i mieszkanek Krakowa, głównie dzięki pomnikowi Smoka Wawelskiego, o tyle wiedza o innych jego dziełach (również na stałe wpisanych w krajobraz miasta, ale niekojarzonych z Chromym), a także niezwykle ciekawej biografii dopiero jest upowszechniania – w dużej mierze właśnie dzięki projektowi, ale również za sprawą działalności Fundacji im. Bronisława Chromego, którą założyła jego córka Grażyna Chromy-Rościszewska i z którą mieliśmy zaszczyt współpracować.

Można powiedzieć, że Chromy w Krakowie powraca w nowej wersji.

W planach na przyszły rok mamy podobny projekt. Co to będzie – dopiero się okaże 😉