Sprawczość edukacyjnym słowem roku! – mamy ochotę ogłosić, przeglądając wydane ostatnio raporty i dokumenty. Szeroko dyskutowany projekt „Profilu Absolwenta” przygotowywany przez Instytut Badań Edukacyjnych (IBE) na zlecenie Ministerstwa Edukacji Narodowej ukazuje ją jako kluczową postawę, która dopełnia obszary umiejętności i wiedzy.
Wspaniale! – cieszy się środowisko edukacji kulturowej, które z tym słowem zaprzyjaźnione jest nie od dziś. Wygląda na to, że wszyscy chcą dla młodych sprawczości. Tylko czym ona jest? Jak rozumie ją pokolenie dzisiejszych 15-latków, czym jest dla studentów, a czym dla 30-latków, którzy według niektórych definicji wciąż zaliczają się do młodzieży? Jak się ją definiuje, z czym bywa mylona? Czym się ją mierzy? Gdzie są jej granice? I czy sprawczość młodych wymaga najpierw sprawczości dorosłych?
Porozmawiajmy o tym! Odważnie! No bo jak? Sprawczość: hit czy kit?
Program
cz. 1 Wstęp i omówienie programu
Maja Dobkowska, Tomasz Włodarski, Beata Zalot
Oprowadzanie po Witkacy Atelier z Beatą Zalot (dla chętnych)
SYTUACJA DZIECI I MŁODZIEŻY. Czy młodym się jeszcze chce?
Czy da się zrobić całkiem poważną produkcję filmową za kieszonkowe i pieniądze z komunii? Czy Joanna Senyszyn odpisuje na maile? Czy warto poświęcać wakacje na „głupoty”? Skąd wytrzasnąć jeepa i czy kierownik produkcji może mieć trzynaście lat? Zapraszamy na pokaz filmu wyprodukowanego przez Boman studio oraz na rozmowę z twórcami.
Inspiratorium: Kiedy zwątpiłam(-łem), kiedy uwierzyłam(-łem) w sprawczość?
Po dobrym przyjęciu ubiegłorocznego „inspiratorium” zapraszamy na jego kolejną odsłonę. Znów opowiemy Wam historie, które wydarzyły się naprawdę, a które łączy puenta dotycząca sprawczości. Przeżyły je osoby w różnym wieku, z różnym bagażem doświadczeń. Ta różnorodność pozwala nam przypuszczać, że może być słodko-gorzko, ale z całą pewnością będzie prawdziwie i szczerze. Po wszystkim każdy sam będzie mógł spróbować odpowiedzieć sobie na pytanie: sprawczość – hit czy kit?
O czym mówimy, kiedy mówimy o sprawczości? – dyskusja moderowana z elementem warsztatowym
A co ze sprawczością uczestników Forum? Tę przestrzeń oddajemy Wam, na Wasze przemyślenia na temat sprawczości.
Warsztaty
Nie ma Forum Edukacji Kulturowej bez warsztatów! Tym razem postawiliśmy na warsztaty narzędziowe, w ramach których każda grupa wypracuje jakiś konkretny, gotowy do pokazania wszystkim efekt. Czy to argumenty za i przeciw jakiejś tezie, czy to zaaranżowana na szybko wystawa, czy występ całkowicie amatorskiego chóru narzekań – przetestujemy i zaprezentujemy z Wami formaty, które da się zrealizować w krótkim czasie i które doskonale nadają się do tego, by młodzi mogli wyrazić swoje zdanie i poczuć sprawczość.
ZRÓBMY SOBIE DEBATĘ
Podobno w Oxfordzie wszyscy debatują, w polskim sejmie też. Ale na tych warsztatach poznacie formułę debaty, która nie jest brutalna, bezzasadna, nudna ani akademicka. Może za to ośmielać do wyrażania swojego zdania, pozwalać doświadczyć kulturalnej i merytorycznej rozmowy na ciekawy temat, poszerzać horyzonty, uczyć pracy w zespole i szybkiego, spontanicznego reagowania. W sam raz do pracy z młodzieżą, która ma swoje zdanie!
limit miejsc: 15
ZRÓBMY SOBIE PROTEST
Witamy w świecie aktywizmu. Ten warsztat pokaże, jak młodzieńczą energię wynikającą z niezgody i buntu można przekuć w twórcze, sprawcze i jednoczące działanie. Bo aktywizm może łączyć, a nie dzielić.
limit miejsc: 20
ZRÓBMY SOBIE WYSTAWĘ
Poczujcie się przez chwilę jak kuratorzy wystawy – demiurdzy, którzy decydują o koncepcji, osi narracyjnej, doborze eksponatów, niciach połączeń pomiędzy nimi i kierunkach interpretacji. Artefakty są tu tylko pretekstem do tego, by uruchomić emocje, opowiedzieć o tym, co ważne, pozwolić sobie na osobistą refleksję, wyrazić swoje zdanie i dowiedzieć się, co myślą inni. Piękny i prosty warsztat dla wrażliwych, którzy są gotowi, by się otworzyć i poznać w działaniu.
limit miejsc: 15
ZRÓBMY SOBIE ZINA
Pisemko, gazetka, wydawane własnym nakładem, zrobione trochę na kolanie, ale z pasją. Uroczo amatorskie i nieprofesjonalne, za to autentyczne i ulotne. To właśnie zin. Czy da się go stworzyć na szybko, niemal z niczego? Czy może być ciekawą formą oddawania sprawczości młodym, łączyć różne talenty i twórcze energie? My już wiemy, ale chętnie sprawdzimy z Wami!
limit miejsc: 8
ZRÓBMY SOBIE CHÓR NARZEKAŃ
Polacy narzekają… wiadomo, na wszystko. A gdyby tak złapać odrobinę dystansu i pośmiać się z samych siebie? Gdyby w narzekaniu poszukać inspiracji do tego, co mogłoby się wokół nas zmienić? Happeningowa forma, która świetnie nadaje się do tego, by oddać głos młodym, a krytyczne myślenie o świecie przekuć w coś świeżego i odważnego.
Uwaga: wymagany jest tylko I stopień umuzykalnienia, czyli umiejętność rozróżnienia, czy śpiewają głośno czy cicho.
limit miejsc: 20
Prelegenci
Boman Studio
Nieformalna formacja młodzieży skupionej wokół pasji, jaką jest kino oraz produkcja filmowa. Boman ma na swoim koncie krótkometrażowy film Kiks, który zdobył kilka nagród, m.in. na Festiwalu Reakcje w Poznaniu w 2024 roku. Obecnie kończy zdjęcia do drugiej produkcji, zatytułowanej Film o cringe’u, w którą zaangażowane było ok. 50 osób, w tym 95% młodzieży. Trzon ekipy Boman Studio to licealistki z Krakowa: Zofia Dobkowska oraz Barbara Czyżewska.
Izabela Bryzik
W Małopolskim Instytucie Kultury pracuje w zespole edukacji kulturowej – współpracuje z wolontariusz(k)ami, praktykant(k)ami i stażyst(k)ami, wspiera instytucje kultury w rozwijaniu programu wolontariatu. Poza MIK-iem towarzyszy młodzieży w realizowaniu projektów oraz dyskutuje o filmach i filozofii. Prywatnie amatorka jazzu i analogowych kolaży.
Maja Dobkowska
Pedagożka, animatorka, edukatorka i trenerka; pracuje z dziećmi i młodzieżą, a także z grupami dorosłych, np. z nauczyciel(k)ami i kadrami kultury. Wydała dwie książki dla dzieci: O Nowej Hucie twórczych zabaw kilka i Konik i Koninka, jest także współautorką serii Myślanki. Kieruje zespołem edukacji kulturowej w Małopolskim Instytucie Kultury w Krakowie. Uprawia spacerologię i lubi, żeby nie było dwa razy tak samo.
Małgorzata Hordyniec
fot. Klaudyna Schubert
Etnolożka z wykształcenia i zamiłowania, Małopolanka z wyboru. Członkini sieci Interpret Europe i absolwentka kursów Certified Interpretive Guide i Certified Interpretive Writer. Związana z Małopolskim Instytutem Kultury w Krakowie, gdzie kieruje działem „Dynamika Ekspozycji”. Współpracuje z muzeami w zakresie udostępniania i interpretacji dziedzictwa, tworzenia wystaw i audiodeskrypcji. Lubi i umie w słowa.
Piotr Knaś
fot. Klaudyna Schubert
Ukończył etnologię oraz europeistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz studia podyplomowe w zakresie ekonomii społecznej na Uniwersytecie Ekonomicznym. Od 2008 roku jest pracownikiem Małopolskiego Instytutu Kultury w Krakowie, w którym koordynuje program „Małopolskie Obserwatorium Kultury”. Jest przewodnikiem beskidzkim i członkiem Studenckiego Koła Przewodników Górskich w Krakowie.
Aleksandra Latocha
fot. Sabina Labe
Psycholożka, trenerka i facylitatorka. Od przeszło 20 lat tworzy przestrzeń do rozwoju i zmiany. Specjalizuje się w podnoszeniu efektywności pracy zespołowej, doskonaleniu komunikacji, rozwoju kompetencji przywódczych oraz prowadzeniu spotkań: branżowych, sieciujących czy konsultacyjnych. W swojej pracy stawia na autentyczne relacje, dialog i poszukiwanie porozumienia ponad podziałami, a jej znakiem rozpoznawczym są wizualizacje graficzne.
Aneta Sitarz
fot. Klaudyna Schubert
Absolwentka wydziału Form Przemysłowych ASP w Krakowie. Po latach freelance’u osiadła w strukturach Małopolskiego Instytutu Kultury w Krakowie. W projektowaniu ceni funkcję nad formą i minimalizmem. Miłośniczka zwierzątek (również tych skrzydlatych i pełzających), grzebania w ziemi, dzikiego życia i pozaszlaków. Koneserka surowych krajobrazów i przestrzeni w muzyce.
Mo Tomaszewska
fot. .D. Kozłowski
Artystka wizualna, performerka, hydrofeministka. Absolwentka Wydziału Form Przemysłowych i Wydziału Intermediów ASP w Krakowie. Studiowała malarstwo i historię sztuki w School of Fine Art, History of Art and Cultural Studies uniwersytetu w Leeds. Uczestniczka KEM School. Absolwentka rocznego kursu teatru dokumentalnego „Teatr na faktach” w Instytucie im. Jerzego Grotowskiego, gdzie zrealizowała czytanie performatywne pt. Fluo ergo sum – płynę, więc jestem. Jej twórczość koncentruje się na sztuce performance i artywizmie, podejmując tematy nierówności społecznych, praw człowieka i ekologii, zwłaszcza w kontekście ochrony ekosystemów wodnych. Jako Rzeka Biała – członkini kolektywu Siostry Rzeki i Koalicji Ratujmy Rzeki – działa na rzecz ochrony polskich rzek, strumieni i mokradeł, współpracując z organizacjami ekologicznymi i instytucjami naukowymi. W 2022 roku zrealizowała projekt „Serce oddaję Rzece” – samotny miesięczny protest-performance kajakiem Wisłą do Bałtyku, będący wyrazem sprzeciwu wobec degradacji królowej polskich rzek.
Szymon Witek
Ukończył studia menedżerskie ze specjalizacją w administracji publicznej, z zamiłowania
jest animatorem społeczności lokalnej. Od 2015 roku związany zawodowo z samorządowymi instytucjami kultury, którymi w latach 2019–2025 kierował jako dyrektor. Absolwent XVI edycji programu Szkoła Liderów Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności. Twórca Rzepiennickiej Ligi Debat Oxfordzkich i Rzepiennickiej Akademii Młodzieżowego Lidera, dzięki którym Gmina Rzepiennik Strzyżewski została nagrodzona tytułem Edukacyjnej Gminy Małopolski 2024. Trener debat oxfordzkich z 10-letnim doświadczeniem, a także wolontariusz pasjonujący się pracą z młodzieżą. Wierzy, że wielkie zmiany rodzą się w codziennej pracy lokalnej.
Tomasz Włodarski
fot. Klaudyna Schubert
Dyrektor Małopolskiego Instytutu Kultury w Krakowie. Filozof z doświadczeniem zawodowym w zarządzaniu. Pracował w jednostkach samorządowych oraz organizacjach pozarządowych w Polsce i Wielkiej Brytanii. Ceni zdrowy rozsądek i racjonalizm.
Beata Zalot
Artystka, podróżniczka, inicjatorka wielu wydarzeń kulturalnych na Podhalu (Noc Poetów, Konkurs Jednego Wiersza im. Jerzego Tawłowicza, Ogrody Artystyczne, Spotkania przy Ruczaju, Dzień Kota). Absolwentka filologii polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim, dziennikarka („Gazeta Wyborcza”), przez 14 lat redaktorka naczelna „Tygodnika Podhalańskiego”. Od początku 2025 r. kieruje Witkacy Atelier w zakopiańskim Teatrze Witkacego. Autorka wierszy i opowiadań. Strona autorska: www.beatazalot.pl
Na obiad zapraszamy do Kawiarni Witkacy, która mieści się w budynku Teatru im. Stanisława Ignacego Witkiewicza, obok Witkacy Atelier. Po obiedzie wracamy do Atelier na warsztaty (z wyjątkiem grupy „Chór narzekań”).
Ponieważ plan jest napięty i chcemy ten czas z Wami maksymalnie wykorzystać, prosimy o możliwie punktualne przybywanie na poszczególne spotkania, a w szczególności na warsztaty.
Jak sprawdzić, na jakie warsztaty się zapisałam(-łem) i w której sali się odbędą?
W budynku Witkacy Atelier będą wywieszone listy osób uczestniczących w poszczególnych warsztatach z nazwą sali, w której się odbędą. Możesz również zapytać o to w punkcie rejestracyjnym (w tym samym budynku).
Co to jest inspiratorium?
Inspiratorium to seria krótkich autorskich wystąpień, pokazów albo występów. Za każdym z nich stoi człowiek, który ma do przekazania jedną ideę, myśl, odkrycie, do których doszedł w swojej pracy. My podczas Forum skupimy się oczywiście na temacie sprawczości Inspiratorium, jak sama nazwa wskazuje, ma inspirować, skłaniać do refleksji, zachwycać, ale też sprowokować nas do rozmowy.
Co to jest chór narzekań?
Chór narzekań to happeningowa forma, która świetnie nadaje się do tego, by oddać głos młodym, a krytyczne myślenie o świecie przekuć w coś świeżego i odważnego. Jest to również forma ekspresji, która może bardzo dobrze posłużyć do rozładowania napięcia.
Uwaga: wymagany jest tylko I stopień umuzykalnienia, czyli umiejętność rozróżnienia, czy śpiewają głośno czy cicho.
Co będziemy jeść?
Zaplanowaliśmy jedną przerwę kawową z poczęstunkiem oraz wegetariański lunch składający się z zupy i drugiego ciepłego dania.
Z kawy i poczęstunku będzie można dowolnie korzystać przez cały czas trwania Forum (do 17:00).
Muszę „podbić delegację”, potrzebuję zaświadczenia dla pracodawcy itp. – gdzie to załatwię?
We wszystkich sprawach dotyczących formalności zapraszamy do punktu rejestracyjnego, który będzie zlokalizowany w holu Atelier. Tam odpowiemy też na wszystkie dręczące Was pytania.
Jak dojechać i gdzie zaparkować?
Zaparkować można bezpośrednio przed Witkacy Atelier, na placu – wjazd od ulicy Szymony (znajdują się tam również miejsca wydzielone dla osób ze szczególnymi potrzebami). Liczba miejsc jest ograniczona, na czas Forum można skorzystać z parkingu przy ul. Szymony 14 (przed Urzędem Skarbowym).
Ponieważ zarówno Teatr Witkacego, jak i Witkacy Atelier znajdują się w bliskim sąsiedztwie dworców PKP i PKS, zachęcamy Was do przyjazdu pociągami i autobusami.
Czy wszystkie miejsca, gdzie odbywa się Forum, są w pełni dostępne? Z kim mogę się skontaktować w sprawie dostępności lokalizacji Forum?
Zarówno Witkacy Atelier, jak i Teatr Witkacego są dostępne i przyjazne dla osób ze szczególnymi potrzebami. W razie potrzeby uzyskania informacji o tych budynkach lub w razie potrzeby skorzystania z tłumaczenia na PJM prosimy o kontakt, najpóźniej tydzień przed wydarzeniem, z Katarzyną Dzigańską: tel./SMS: 533 310 439 lub e-mail: dziganska@mik.krakow.pl
