Badania

Uważamy, że diagnozy o wysokiej jakości służą doskonaleniu i ożywianiu działań oraz są podstawą budowania strategii rozwoju kultury w regionie. Dlatego prowadzimy długofalowe projekty badawcze, przygotowujemy rozpoznania sytuacji w kulturze, zajmujemy się ewaluacją i organizowaniem procesów partycypacyjnych.

Współpracujemy z wieloma placówkami badawczymi w kraju. Realizowaliśmy projekty dla Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Programu Rozwoju Bibliotek, Miasta Krakowa, Narodowego Centrum Kultury i innych.

Wszystkie nasze działania doszły do skutku dzięki spotkaniom z ludźmi, których celem jest odkrywanie kultury i wykorzystywanie wiedzy w praktyce.

Tekst powstał w oparciu o publikację „Strategie dla kultury. Kultura dla rozwoju. Zarządzanie strategiczne instytucją kultury” opracowaną przez MIK w ramach projektu „Biblioteki w społeczeństwie wiedzy – strategie dla przyszłości” koordynowanego przez Fundację Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego. 1. Strategia nie jest wyłącznie planem, jest procesem zarządzania strategicznego w oparciu o drogowskaz w postaci planu strategicznego. 2. Plan strategiczny powinien być opracowany w oparciu o debatę publiczną i konsultacje społeczne przeprowadzone w środowisku działania instytucji kultury oraz z dobrze dookreślonymi grupami interesariuszy instytucji. Działania te powinny być moderowane, zapleczem dla debaty i konsultacji powinny być wyniki badań społecznych na temat kultury, uczestnictwa w kulturze, lokalnych podmiotów i aktorów kultury. Instytucja nie powinna „przyjmować do wiadomości” wskazanych kierunków działań, ale uzgadniać je z tożsamością instytucji oraz wyzwaniami rozwoju gospodarczo-społecznego. 3. Powstawanie planu strategicznego powinno być oparte nie tylko na lokalnych wizjach potrzeb czy wyzwań - równie ważna jest wiedza ekspertów (i doświadczonych praktyków) na temat kultury. Są to inspiracje, które pełnią niezwykle ważną rolę w „odklejaniu się” od utartych ścieżek (dotychczasowego) postępowania. 4. Przyjęcie planu strategicznego powinno być równoważne z ustanowieniem kontraktu, w którym po jednej stronie są organizator i lider instytucji, a po drugiej społeczność lokalna, aktorzy i podmioty kultury. Co ważne, lider i organizator są razem, nie naprzeciwko siebie. Kontrakt powinien obejmować uzgodnienia. Ustalone rozbieżności strategiczne powinny trafić do innego dokumentu i być procedowane innym trybem. 5. Kwestie operacyjne rozwiązują pomiędzy sobą lider instytucji (odpowiada za wdrożenie planu strategicznego) oraz jej organizator (odpowiada za zapewnienie zasobów dla wdrożenia strategii oraz monitoring procesu wdrażania – audyt). Dla wdrożenia strategii w życie ważne jest również partnerstwo instytucji z innymi aktorami i podmiotami kultury. Mogą oni być stroną ustaleń operacyjnych i wsparciem dla strategii.

Małopolski Instytut Kultury otrzymał grant na zrealizowanie projektu badawczego Partycypacyjne zarządzanie w lokalnych instytucjach kultury a profile uczestnictwa w kulturze w ramach programu Obserwatorium Kultury Narodowego Centrum Kultury. Nasz projekt otrzymał najwyższą liczbę punktów za ocenę merytoryczną ze wszystkich zgłoszonych do udziału w konkursie. Projekt będzie realizowany we współpracy z Wydziałem Humanistycznym Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Projekt posłuży identyfikacji poziomu partycypacji społecznej w wybranych instytucjach kultury w Małopolsce oraz jego wpływu na funkcjonowanie sektora kultury, a także na profile uczestnictwa w kulturze. Jako podsumowanie powstanie raport badawczy w formie publikacji elektronicznej. Inspiracją do tegorocznych badań były między innymi wnioski z projektu „Usługi kulturalne a praktyki kulturowe. Badania lokalnych obiegów kultury”, zrealizowanego w ramach Programu Obserwatorium Kultury w 2010 r. Wśród nich autorzy raportu „Sceny kulturowe a polityki kultury w Małopolsce” wskazywali m.in. na to, że polityki kultury w gminie nie są konstruowane zgodnie z zasadami partycypacji społecznej. Kluczowe decyzje związane z rozwojem sektora kultury podejmowane są przez nieformalne, lokalne „porozumienia kulturalne”, które co prawda są czasem twórcze i przynoszą rozwój, a często także petryfikują lokalną normę. Gminy nie stosują wielu narzędzi do ustanawiania polityk kultury we współpracy ze społecznością lokalną.