Dane o instytucjach kultury w Polsce
Główny Urząd Statystyczny zrealizował pracę badawczą pt. Wsparcie systemu monitorowania polityki spójności i polityki przestrzennej w obszarze dostępności usług publicznych z zakresu kultury.Celem projektu było przygotowanie metodologii pozyskiwania i opracowywania danych na temat usług publicznych z zakresu kultury tak, aby możliwe było uzyskanie wskaźników, ważnych z punktu widzenia monitorowania polityki spójności i polityki przestrzennej w obszarze kultury. Ciekawym efektem tych prac jest katalog i definicje usług kulturalnych realizowanych przez jednostki administracji krajowej i samorządowej. Definicje te dostępne są w raporcie „Wsparcie systemu monitorowania polityki spójności i polityki przestrzennej w obszarze dostępności usług publicznych z zakresu kultury”. Można również zapoznać się z prezentacją analizy tychże usług z wykorzystaniem dostępnych źródeł administracyjnych.
Niniejszy raport w sposób dobitny pokazuje, jak trudno zgromadzić dobre dane na temat usług związanych z kulturą oraz jak problematyczne jest zaproponowanie zamkniętego katalogu usług kulturalnych i wskaźników do ich monitorowania. Jedną z zaproponowanych usług jest np. „Animacja kulturalna i popularyzacja kultury”. Przyjęta definicja tej usługi brzmi:
Działania polegające na mobilizacji i zachęceniu jednostek i grup społecznych do twórczej aktywności w celu wydobycia z nich potencjału twórczego, przy równoczesnym ukierunkowaniu go tak, aby przybrał konkretną formę. Ukierunkowywanie odbywa się przez pogłębianie tożsamości kulturowej i wrażliwości na sztukę oraz informowanie o możliwych formach wyrazu. Istotnym zamiarem animacji kulturalnej jest także budowanie i utrwalanie procesów integrujących społeczeństwo. Popularyzacja natomiast skupia się upowszechnianiu w przestrzeni publicznej wiedzy o kulturze, jak również informacji o możliwościach uczestniczenia w różnego rodzaju inicjatywach kulturalnych. Działania popularyzatorskie kierowane są szczególnie do grup społecznych o niskim poziomie partycypacji w kulturze lub których dostęp do produktów kultury jest ograniczony.
A zmienne ją opisujące zostały określone następująco:
- prowadzenie klubów/kół/zespołów artystycznych;
- organizacja konkursów;
- prowadzenie kursów/szkoleń/warsztatów/lekcji;
- organizacja odczytów, spotkań, konferencji, sympozjów.
Zatem wychodzi na to, że animacja to działania polegające na mobilizacji i zachęceniu jednostek i grup społecznych do twórczej aktywności poprzez organizację pojedynczych zajęć, spotkań, konkursów, podczas gdy animacja kultury NIE jest tożsama z upowszechnianiem kultury, tym bardziej z jej popularyzacją ani też z edukacją kulturalną, (chociaż animacyjny sposób działania może zawierać takie elementy). Animacja kultury w grupie lub społeczności wymaga solidnej diagnozy deficytów, przemyślanych metod działania opartych na idei wyzwalania i wspomagania lokalnych zasobów i – najczęściej – długotrwałego zaangażowania w celu wywołania i utrwalenia zmiany (Słownik TEORII ŻYWEJ KULTURY; opis hasła ANIMACJA KULTURY). Przywołana definicja uniemożliwia z kolei przyjęcie ogólnopolskiego wskaźnika do mierzenia wyzwalania i wspomagania lokalnych zasobów kulturowych i społecznych, jako że te zostały powiązane z lokalnymi deficytami, ze swej natury bardzo różnorodnymi.