Aktualności
Uroczystość, która odbyła się w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, zgromadziła licznych gości. Znaleźli się wśród nich gospodarze i współpracownicy Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego, dyrektorzy i pracownicy regionalnych instytucji kultury oraz przedstawiciele Województwa Małopolskiego, w tym Monika Gubała, Dyrektor Departamentu Kultury i Dziedzictwa Narodowego, która otworzyła spotkanie.
Wykład inauguracyjny zatytułowany „Przyszłość przeszłości” wygłosił prof. dr hab. Jacek Purchla. Nawiązując do motta, które zdobi pierwsze polskie muzeum, Świątynię Sybilli w Puławach, Profesor mówił o znaczeniu dziedzictwa, którego istotą są ludzie. Dziedzictwo to my wszyscy, a także proces, w którym najistotniejsze są trwanie i kontynuacja. Nie jest domeną ekspertów, ale nas, jego kontynuatorów i uczestników. Dziedzictwo to również świadome wykorzystanie przeszłości dla celów współczesnych i najważniejszy strategiczny zasób europejski, który nie istnieje bez świadomości jego znaczenia.
Kulminacyjnym momentem uroczystości było wręczenie Małopolskim Dniom Dziedzictwa Kulturowego Nagrody Dziedzictwa Europejskiego / Nagrody Europa Nostra 2025 w kategorii „Zaangażowanie obywatelskie i podnoszenie świadomości”. W imieniu federacji Europa Nostra – ogólnoeuropejskiego zrzeszenia organizacji pozarządowych działających na rzecz dziedzictwa kulturowego – wyróżnienie wręczył prof. dr hab. Jacek Purchla, wiceprezydent federacji Europa Nostra, wraz z Agatą Wąsowską-Pawlik, członkinią Zarządu Europa Nostra.
Podczas przemówienia Profesor wskazał, że Dni Dziedzictwa uzyskały nagrodę w najbardziej wymagającej dziedzinie, bowiem podnoszenie świadomości związane jest z obciążoną największą odpowiedzialnością kwestią popularyzacji i rozwoju dziedzictwa. Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego mają swój niebagatelny udział w budowaniu świadomości lokalnej i przywracania jej mieszkańcom Małopolski, co – szczególnie wobec zawirowań historycznych, jakie na przestrzeni lat dotknęły region – było niezwykle istotne i nadal pozostaje wielkim wyzwaniem.
Nagrodę odebrał Tomasz Włodarski, dyrektor Małopolskiego Instytutu Kultury w Krakowie, instytucji Województwa Małopolskiego, która od 2002 roku pełni funkcję organizatora wydarzenia. W swoim wystąpieniu dyrektor podziękował federacji Europa Nosta, a także jej krakowskiemu oddziałowi oraz dawnemu i obecnemu Samorządowi Województwa Małopolskiego, inicjatora Małopolskich Dni Dziedzictwa Małopolskiego. Wspomniał też o byłych dyrektorach, wszystkich koordynatorach i koordynatorkach Dni Dziedzictwa oraz innych pracownikach Małopolskiego Instytutu Kultury w Krakowie zaangażowanych w ich realizację. Słowa podziękowania skierował także do gospodarzy i właścicieli obiektów uczestniczących w projekcie na przestrzeni lat, organizatorów, wolontariuszy oraz regionalistów, przewodników i edukatorów, dzięki którym co roku program wydarzenia jest tak różnorodny i bogaty.
Po wręczeniu nagrody goście mieli okazję obejrzeć animację pt. Limanowa. Wyświetlone z muzyką na żywo autorstwa Miłosza Skwiruta. Animacja, złożona z ponad stu archiwalnych zdjęć i fragmentów nagrań, przywołała postać Klementyny Zubrzyckiej-Bączkowskiej, farmaceutki i pasjonatki fotografii, która uwieczniła przedwojenną Limanową i okolice. Mieszkańcy miasteczka, pracownicy rafinerii i bliscy fotografki ożyli na ekranie, by przenieść widzów do świata, którego już nie ma. Pokazowi towarzyszyła muzyka w wykonaniu kwartetu jazzowego Miłosza Skwiruta oraz zespołu regionalnego Limanowianie pod dyrekcją Jacka Smagi. Publiczność miała wyjątkową okazję usłyszeć tradycyjne ludowe instrumenty – trombitę i dzwonki pasterskie, które wspaniale wybrzmiały w nowoczesnej muzycznej aranżacji jazzowej.
Wczorajszą uroczystość poprzedziła międzynarodowa gala wręczenia nagród, która odbyła się 13 października w Brukseli. Podczas ceremonii, w której wzięli udział dyrektor Tomasz Włodarski oraz członkinie zespołu Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego, nagrody wręczone zostały wszystkim 30 laureatom w kategoriach: Konserwacja i adaptacja; Badania; Edukacja, szkolenia i umiejętności; Zaangażowanie obywatelskie i podnoszenie świadomości; Mistrzowie dziedzictwa. Gospodarzami uroczystości byli: Glenn Micallef, europejski komisarz odpowiedzialny za sprawiedliwość międzypokoleniową, młodzież, kulturę i sport, prof. dr Hermann Parzinger, prezydent wykonawczy Europa Nostra, oraz Sneška Quaedvlieg-Mihailović, sekretarz generalna Europa Nostra.
Nagroda Dziedzictwa Europejskiego / Nagroda Europa Nostra przyznawana przez Komisję Europejską i federację Europa Nostra to jedno z najbardziej prestiżowych wyróżnień w zakresie dziedzictwa kulturowego w Europie. Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego są jednym z dwóch polskich laureatów tegorocznych nagród obok EC1 Łódź – Miasto Kultury, które nagrodzone zostało w kategorii „Konserwacja i adaptacja”.
Fot. Alicja Rzepa, 2025. MIK, CC BY SA 4.0