W Zakopanem 27 kwietnia odbyła się konferencja Zakopane – przywracanie świetności w ramach obchodów Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków. Gazeta Wyborcza Kraków własną relację z tego spotkania opatrzyła tytułem Grunt cenniejszy niż zabytkowe wille. Tak znika dawne Zakopane:
Wczoraj w zakopiańskim magistracie zastanawiano się na konferencji zorganizowanej z inicjatywy podhalańskiego Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, jak przeciwdziałać temu zjawisku. – To naturalne, że jeśli miasto się rozwija, to rosną w nim ceny gruntów. Nieraz dzieje się tak, że cena gruntu przekracza wartość materialną stojącego na nim budynku. Tak się dzieje właśnie w Zakopanem – zauważył Janusz Sepioł, senator, architekt i historyk sztuki. – Plan minimum dla Zakopanego to ochrona poszczególnych, wyjątkowo cennych obiektów. Ale powinniśmy się postarać o całościową ochronę większych kompleksów, na przykład ul. Kościeliskiej, Kuźnic czy szlaku Witkiewicza. Zakopane powinno wystąpić do rządu za pośrednictwem ministra kultury o objęcie indywidualnym programem dla miast o szczególnej wartości kulturalnej i historycznej. Ale żeby złożyć taki wniosek, pierwsze same władze Zakopanego i jego mieszkańcy muszą się wykazać determinacją w ratowaniu swojego dziedzictwa – postulował senator. (źródło: Gazeta Kraków)
Opracowanie i wdrożenie całościowego planu ochrony zabytków i dziedzictwa kulturowego jest niezwykle skomplikowanym przedsięwzięciem. Wymaga współpracy służb konserwatorskich, planistów samorządowych, mieszkańców, specjalistów od zarządzania krajobrazem kulturowym, osób i instytucji profesjonalnie zajmujących się finansowaniem projektów rewitalizacyjnych i konserwatorskich. Na przykładzie Zakopanego można wskazać główne wyzwania:
- opracowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, które powinny ujmować problematykę ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków;
- tworzenie i zarządzanie parkami kulturowymi obejmującymi najcenniejsze obszary krajobrazowe i zabytkowe
- posiadanie aktualnej ewidencji zabytków, współpraca z właścicielami zabytków przy ich renowacjach, adaptacjach, remontach;
- posiadanie wzorników architektonicznych pokazujących dozwolone rozwiązania dla nowych budynków i układów przestrzennych;
- posiadanie planu finansowania ochrony zabytków oraz narzędzi wsparcia dla prywatnych właścicieli zabytków.
Równocześnie bardzo istotna jest edukacja architektoniczna i przestrzenna wzmacniająca w lokalnym środowisku znaczenie ładu i porządku urbanistycznego.
Narodowy Instytut Dziedzictwa przygotował dobry poradnik (skierowany przede wszystkim do planistów i samorządów lokalnych) w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków:
Niniejszy Poradnik ma za zadanie wsparcie projektantów opracowań planistycznych sporządzanych przez samorząd gminny w realizacji obowiązku wprowadzenia do tych opracowań zasad ochrony dziedzictwa i krajobrazu kulturowego oraz zabytków. Ponadto ma umożliwić samorządom gminnym przeprowadzaną pod tym kątem ocenę opracowań planistycznych w trakcie ich wykonywania. (źródło: wstęp do publikacji)
Zapraszamy do korzystania z tej publikacji.