W Gazecie Wyborczej ukazał się tekst Romana Pawłowskiego pt. Biblioteki na minusie. Artykuł jest podsumowaniem dotychczasowych efektów programu Biblioteka Plus, wchodzącego w skład Wieloletniego Programu Rządowego Kultura Plus:
Ogłoszony w 2008 roku program Biblioteka+ miał na wzór skandynawski przekształcić biblioteki publiczne w małych miejscowościach w nowoczesne centra kultury, w których można nie tylko wypożyczyć książkę, ale też skorzystać z internetu i baz danych, zorganizować zebranie organizacji pozarządowej czy warsztaty filmowe. […] Problem w tym, że gminy nie garną się do programu. W pierwszych dwóch naborach zgłosiło się tylko 14 bibliotek z 2,3 tys. objętych programem, czyli 0,6 proc. Dotacje otrzymało ostatecznie 13 gmin (jeden wniosek nie spełniał wymogów formalnych), głównie na remonty i budowę nowych bibliotek. W rezultacie z zarezerwowanych na ten rok 15 mln zł rozdzielono do tej pory nieco ponad 5 mln zł. (źródło: wyborcza.pl)
Grzegorz Gauden, dyrektor Instytutu Książki – instytucji odpowiedzialnej za wdrażanie programu Biblioteka Plus, wskazuje dwie główne przyczyny braku zainteresowania samorządów pieniędzmi na inwestycje z tego programu:
- start programu nastąpił w trakcie roku budżetowego i samorządu nie mogły już wyasygnować na ten cel środków,
- wymogiem uczestnictwa jest 60% wkład własny samorządów, co dla wielu z nich może być zbyt dużą barierą (część wkładu może zapewnić Samorząd Województwa).
W 2011 roku w Małopolsce dwie biblioteki skorzystały z grantu na inwestycje z Programu Biblioteka Plus (w gminach Stary Sącz i Myślenice). Samorząd Województwa Małopolskiego wsparł obie inwestycje kwotą 0,5 mln zł.
W ramach programu biblioteki publiczne mogły się starać również o certyfikat Biblioteki Plus:
Aby go dostać, biblioteka gminna musi spełnić 35 kryteriów, posiadać m.in. stanowiska z internetem, odpowiednią wielkość pomieszczeń […], przestrzeń na imprezy czytelnicze, odnawiany zbiór książek, a także katalog cyfrowy dostępny w internecie i obejmujący minimum połowę zbiorów. W nagrodę za spełnienie kryteriów biblioteka z certyfikatem dostaje dodatkowe punkty przy staraniu się o ministerialne dotacje na zakupy nowości i wyposażenie. Mimo zachęt i korzyści certyfikatu nie ma do dziś żadna biblioteka. (źródło: wyborcza.pl)
Obok programu Biblioteka Plus (przede wszystkim inwestycje w infrastrukturę) działa również Program Rozwoju Bibliotek, który wspomaga rozwój cyfrowy bibliotek oraz rozwój bibliotek jako centrów aktywności społecznej. W pierwszej rundzie PRB wzięło udział 212 bibliotek z Małopolski, w drugiej, obecnej bierze udział 171 małopolskich bibliotek.
Dla małopolskich bibliotek publicznych niezwykle istotny jest Małopolski Regionalny Program Operacyjny, w jego ramach realizowane są (lub już zostały zrealizowane) projekty takie jak:
- Budowa zintegrowanego systemu informacji i zarządzania zbiorami 33 bibliotek pub. w woj. małopolskim,
- Budowa Miejskiej Biblioteki Publicznej w Chrzanowie przy ul. Broniewskiego,
- Budowa Miejskiej Biblioteki Publicznej w Oświęcimiu wraz z infrastrukturą towarzyszącą,
- Budowa Regionalnego Centrum Kulturalno-Bibliotecznego w Brzesku,
- Budowa Biblioteki wraz z Izbą Pamięci Narodowej i Centrum Konferencyjnym Współpracy z Zagranicą w Tymbarku,
- Budowa Gminnej Biblioteki Publicznej w Pałecznicy (w ramach projektu Odnowa centrum wsi Pałecznica).
W Małopolsce jest 759 bibliotek publicznych (wraz filiami). Można zatem postawić tezę, że tylko część bibliotek inwestuje w swój rozwój. Bardzo często powodem jest ich niska ranga na samorządowych mapach potrzeb rozwoju lokalnego.