W 2009 roku w Krakowie odbył się Kongres Kultury Polskiej – w zamierzeniu jego organizatorów miał on opowiedzieć o nowej wizji kultury: uspołecznionej i obywatelskiej, cyfrowej, budującej kapitał społeczny, otwartej na przedsiębiorczość. Choć główny medialny przekaz kongresu brzmiał: „artyści” kontra „ekonomiści” to rzeczywiście stał się on miejscem narodzin wielu inicjatyw (np. Obywatele kultury, Forum Kraków) oraz początkiem wielu wciąż kontynuowanych debat o współczesnej roli kultury (jaka kultura dla zmiany społecznej; jaka kultura w innowacyjnej gospodarce opartej na wiedzy). Spełnił zatem rolę katalizatora energii społecznej wokół spraw rozwoju kultury. Sukces medialny i merytoryczny oznaczał, że warto model ten wykorzystywać dalej.
Formuła kongresu oparta o „zderzanie” się środowisk/światopoglądów i wypracowywanie rekomendacji/analiz (na neutralnym gruncie forum debaty) okazała się nośną konstrukcją wielu podobnych inicjatyw mających uruchomić „nowe”. Model kongresu okazał się objawieniem dla środowisk kultury. Regiony tworzące strategie rozwoju kultury, miasta toczące bój o tytuł ESK, środowiska artystyczne pozbawione dotąd głosu zobaczyły, że kongres to nośne narzędzie do organizacji debaty i sformułowania przekazu (medialnego i strategicznego). Tu każdy nominalnie może zabrać głos, na kongresie można spotkać ze sobą wszystkie opcje i grupy interesu. Ruszyć coś, co do tej pory wydawało się nie do ruszenia. Zaproponować rozwiązania, które władze samorządowe i państwowe będą musiały skomentować i wziąć pod uwagę we własnych działaniach. Po prostu nowe obywatelskie narzędzie do reanimacji polityk kultury i współpracy z decydentami/politykami.
Ten pęd do debat kongresowych jest dobrym wskaźnikiem ilości nagromadzonej „pary” w kulturze po okresie długiego „zakorkowania” kanałów komunikacji. Środowiska kultury – teraz jako obywatele i interesariusze – chcą na nowo współtworzyć polityki rozwoju kultury lub kształtować własne programy kulturalne. Jako że nie było kanału komunikacji, stworzono nowy – kongresy kultury. Ciekawe, czy przełożą się one jakość organizowania działań w kulturze?
Kongresy, które się odbyły lub będą miały miejsce:
Kongres Kultury Polskiej, Kraków 2009,
Poznański Kongres Kultury, Poznań 2011,
Łódzki Kongres Kultury, Łódź 2011,
Bydgoski Kongres Kultury, Bydgoszcz 2011,
Kongres Kultury Województwa Śląskiego, Katowice 2010,
Europejski Kongres Kultury, Wrocław 2011,
Kongres Kultury Partnerstwa Wschodniego, Lublin 2011,
Kongres Obywateli Kultury, Warszawa 2011,
Kongres ShortCut Europe, Warszawa 2011,
Kongres Tańca, Warszawa 2011,
Zapraszamy do uczestnictwa!