Aktualności
Podczas spaceru z Jakubem Kornhauserem poznamy śmietankę krakowskiej awangardy literackiej. Dowiemy się, kto stał na czele awanturniczych futurystów, na której z sal uniwersyteckich w międzywojennym Krakowie najchętniej „gadano” o literaturze, i co sprawiło, że awangardyści przestali przesiadywać w kawiarni Esplanada.
30 września 2018 (niedziela)
Gałka muszkatołowa i inne miejsca krakowskiej awangardy – spacer literacki z Jakubem Kornhauserem
Gdzie: Dom pod Krzyżem, ul. Szpitalna 21, Kraków
Kiedy: 16.00
Czas trwania: 1,5 godz.
Spotkanie autorskie z Jakubem Kornhauserem wokół książki Wolność krzepi towarzyszącej XX Małopolskim Dniom Dziedzictwa Kulturowego
Gdzie: Arteteka, ul. Rajska 12, Kraków
Kiedy: 17.30
Czas trwania: 1,5 godz
Spacer rozpoczniemy zaglądając na chwilę do gotyckiego Domu pod Krzyżem (dziś przy Szpitalnej 21, niegdyś na pl. Św. Ducha 5), gdzie w pierwszej połowie XX wieku swoją siedzibę mieli krakowscy artyści plastycy, jednak gościli tu też literaci i aktorzy (siedziba Teatru Cricot). Dom Artystów zawsze tętnił życiem, urządzano w nim bale maskowe i wieczory poetyckie, i kto wie co jeszcze? Dom Artystów w tej lokalizacji funkcjonował do 1938 roku (Dom pod Krzyżem później stał się oddziałem teatralnym Muzeum Historycznego Miasta Krakowa i tak trwa do dziś). Wtedy właśnie przy ul. Łobzowskiej stanął nowy budynek z przeznaczeniem na siedzibę dla Związku Artystów Plastyków zaprojektowany przez Adolfa Szyszko-Bohusza.
I miejsce to będzie drugą lokalizacja do jakiej się udamy. Nowoczesny budynek już od samego początku stał się popularny wśród studentów jako miejsce wystawiennicze, ale wkrótce swój kąt znaleźli tu także artyści z Cricot oraz redakcje dwóch czasopism literackich „Gazety Artystów” i później „Tygodnika Artystów”. Powstała tu najbardziej „hipsterska” kawiarnia literacka tamtych lat. Odczytom, wykładom, dancigom nie było końca. I niemal zawsze można tu było zastać Tadeusza Peipera, twórcę awangardy krakowskiej. Miał tu bowiem na stałe zarezerwowany stolik.
Peiper mieszkał przy ul. Jagiellońskiej 5, gdzie we własnym, najczęściej sinym od dymu z papierosów pokoju, umieścił redakcję „Zwrotnicy”, forum wymiany myśli futurystów.
Stąd już niedaleko do gmachu Collegium Novum. Sala Kopernika była w dwudziestoleciu najpopularniejszą salą literacką Krakowa. W sezonie odczytowym, czyli od jesieni do wiosny, ponoć mogło się tu odbywać ponad trzydzieści wieczorów z dobrze ponad setką słuchaczy.
Na ul. Jabłonowskich, w piwnicy kamienicy pod 12 zakotwiczył się klub futurystów „pod katarynką”. Odbywały się tu „poezowieczory” z udziałem Brunona Jasieńskiego i artystów wokół niego skupionych.
Zygzakiem skręcimy w stronę Bagateli. Na rogu Krupniczej i Podwale mieściła się bowiem druga słynna kawiarnia międzywojnia – Esplanada. Była poprzedniczką kawiarni w Domu Plastyków. Spotykali się w niej rewolucyjnie nastawieni do literatury futuryści i formiści. Dorobili się tam nawet osobnej salki, którą wymalowali w kubistyczno-formistycznym stylu. Salę zaczęto nazywać Gałką Muszkatołową od wielkiej lampy wiszącej pośrodku, która kształtem przypominała właśnie gałkę.
Przez Krupniczą, ulicę literatów, popędzimy w stronę ul. Rajskiej, gdzie w Artetece czeka nas ciąg dalszy popołudnia z Jakubem Kornhauserem.
O godz. 17.30 zapraszamy do Arteteki, na spotkanie wokół książki Wolność krzepi towarzyszącej XX edycji Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego. Wraz z autorem wyruszymy w dalszą podróż, podróż w głąb nie tak dawnych historii, podróż do nieznanych, ale bliskich miejsc. Razem przemierzymy gąszcze jego poetyckich tekstów.
Jakub Kornhauser – poeta, tłumacz, eseista i literaturoznawca, pracownik naukowy Uniwersytetu Jagiellońskiego. Laureat Nagrody im. Wisławy Szymborskiej za tomik prozy poetyckiej Drożdżownia w 2015 roku. Ostatnio wydał monografię Awangarda. Strajki, zakłócenia, deformacje (2017). Rowerzysta, szaradzista i taternik.