publikacje

Autoportret Samoorganizacja nr 2/2023

W numerze o samoorganizacji przeplatają się dwa zasadnicze nurty. Po pierwsze, w kontekście wojny w Ukrainie przyglądamy się zdolności naszych sąsiadek i sąsiadów do tworzenia poziomego, sieciowego państwa. Sięgamy do doświadczenia dla społeczeństwa Ukrainy formacyjnego – Majdanu z 2014 roku. Analizujemy przykłady oddolnych architektonicznych i artystycznych odpowiedzi na sytuację uchodźczą już w czasie pełnoskalowej wojny, na siłę, z jaką ruchy obywatelskie przystąpiły do tworzenia schronień, mniej lub bardziej podstawowych. Architektura się zmienia: z formy przestrzennej w ludzką aktywność, zdolność do myślenia o przyszłości wbrew otaczającej brutalności wojny. W rozmowie z Natalią Raczkowską Joanna Kusiak przywołuje minioną odbudowę Warszawy i przyszłą syryjskiego Homs, by wyjaśnić, czym jest radykalna nadzieja, która popycha do działania nawet w sytuacji miastobójstwa.

Drugi wątek dotyczy architektury oddolnej, samorzutnej, anarchitektury. Wywraca hierarchie, ignoruje porządki, dowartościowuje kolektywny wysiłek. Często jest wykluczana z oficjalnych podręczników i dyskursów, pomijana. Ona również opowiada o ludzkiej sprawczości, empatii i zdolności do współpracy. Jest ciągłym ruchem, zmianą, na którą ubywa miejsca w zawłaszczanej przez pieniądz i rentę gruntową przestrzeni. 

Zebrane w tym numerze przykłady innej logiki dają nadzieję. Dowodzą, że wspólnie można przezwyciężyć zarówno marazm, jak i rozpacz.

Okładka numeru Autoportretu z szarymi kropkami na pomarańczowym tle