Aktualności
Jak pokazywać dzieła sztuki współczesnej w przestrzeni wirtualnej w sposób neutralny, aby w pełni zachować ich wieloznaczność, różnorodność, oryginalność, z szacunkiem dla najdrobniejszych szczegółów, które często decydują o ostatecznym wydźwięku prac? Na to pytanie spróbowaliśmy sobie odpowiedzieć na portalu Wirtualne Muzea Małopolski.
W tym miesiącu chcielibyśmy zwrócić uwagę na eksponaty, które wprowadzają do zasobów dziedzictwa kulturowego prezentowanego na portalu wątki współczesne, aktualne. To przede wszystkim obiekty sztuki najnowszej, której autorzy wchodzą w dialog z zastanym dziedzictwem, z uznanymi autorytetami, reinterpretują opisane już wcześniej zjawiska, podchodzą krytycznie do otaczającej nas rzeczywistości, reagują na bieżące sytuacje społeczne.
W pierwszej odsłonie zapraszamy do poznania kolekcji MOCAKU-u. W kolejnych tygodniach zaprezentujemy prace z Galerii Sztuki Polskiej XX wieku Muzeum Narodowego w Krakowie oraz zwiastun zbiorów Galerii Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki w Krakowie, która niebawem dołączy do zasobów WMM.
Kolekcja MOCAK-u na portalu WMM
Kolekcja Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK pojawiła się na portalu Wirtualne Muzea Małopolski w 2015 roku. Wybrano kilkadziesiąt prac, które reprezentują różne wątki w sztuce – obiekty, instalacje, rzeźby i obrazy. Ich digitalizacja była prawdziwym wyzwaniem dla zespołu Regionalnej Pracowni Digitalizacji Małopolskiego Instytutu Kultury. Każdy z eksponatów wymagał zupełnie innego podejścia na każdym z etapów prac: w czasie digitalizacji, wizualizacji i publikacji na portalu. Musieliśmy sobie odpowiedzieć na wiele pytań: pokazywać dzieła w przestrzeni galerii czy raczej na neutralnym tle, do którego przyzwyczailiśmy już odbiorców WMM? W jakim oświetleniu? Czy perspektywa, od której zaczynamy prezentację danego dzieła, ma znaczenie dla jego interpretacji? Czy wybrany kadr lub fragment pracy przedstawiony w galerii zdjęć w jakikolwiek sposób determinuje jej odbiór?
Nasze dotychczasowe schematy postępowania z obiektami muzealnymi w przypadku sztuki współczesnej okazały się niewystarczające, musieliśmy więc wypracować nowe. Jej obecność na portalu Wirtualne Muzea Małopolski miała dla nas jednak ogromne znaczenie ze względu na potrzebę odświeżenia zgromadzonych na nim zasobów, w większości prezentujących dziedzictwo XIX wieku i wcześniejsze. Na portalu WMM można zobaczyć wizerunki prac autorów takich jak: Mirosław Bałka, Krzysztof Wodiczko, Jerzy Bereś, Marcin Maciejowski, Teresa Murak, Jadwiga Sawicka, Ai Weiwei, Ane Lan.
Ich prace mówią nam coś ważnego o nas dziś, pomagają zrozumieć współczesny świat, wielowątkową rzeczywistość. Odkryjemy tu dzieła, prace, tematy, które staną się dla nas naprawdę istotne. Tu i teraz. Współcześnie. Zapraszamy na Wirtualne Muzea Małopolski.
Laura Pawela, we.jpg 17%
Jedną z prac prezentowanych na portalu WMM jest obraz Laury Paweli, we.jpg 17%. To część cyklu, w którym artystka przetwarza dawne wyświetlacze telefonów i komputerów. Stanowi on realizację tezy artystki dotyczącej sztuki współczesnej: „(…) albo sztuka współczesna będzie dotyczyć świata współczesnego, albo nikt jej nie będzie w stanie odebrać”. Pole obrazu wypełnia graficzny, pikselowy portret kobiety i mężczyzny namalowany akrylami na płótnie. We.jpg 17% – my w siedemnastu procentach. Nie w pełni wyraźny wizerunek pary został obramowany szarym paskiem, znanym z ekranu komputera, wzorowanym na wczesnej wersji interface’u systemu Windows. Na obrazie pojawiają się charakterystyczne ikonki odpowiadające za przesuwanie, powiększanie, minimalizowanie i zamykanie obrazu. Twarz kobiety zajmuje centralną część, natomiast twarz mężczyzny umieszczono w lewej części płótna. Oboje spoglądają wprost na potencjalnego widza. Pawela używa kodu języka komputerowego i wizerunku cyfrowego do zobrazowania relacji kobiety i mężczyzny.
Takie zderzenie nowych technologii i tradycyjnych technik jest znakomitą ilustracją sposobu podejścia do obiektów dziedzictwa pokazywanych w przestrzeni wirtualnej. Również i tu mamy do czynienia z próbą cyfrowej transpozycji rzeczywistości analogowej, fizycznie istniejących dzieł sztuki. Pawela staje się więc swoistą patronką digitalizacji: „W swoich pracach artystka podejmuje różnorodne problemy – od rzeczywistości wirtualnej i miejsca zajmowanego w niej przez człowieka, przez tematykę feministyczną i społeczną, po kwestię twórcy i jego uwikłania w sieć instytucjonalną”**.
Więcej obiektów z tego cyklu można obejrzeć na stronie MOCAK-u: https://mocak.pl/laura-pawela.
Wirtualne Muzea Małopolski to portal, na którym udostępniamy obecnie ponad 1000 zdigitalizowanych eksponatów z 39 małopolskich muzeów. Jest on nie tylko prezentacją dziedzictwa kulturowego naszego regionu, ale też próbą jego zrozumienia, interpretacji i odnalezienia połączeń pomiędzy tym, co dawne, historyczne, a tym, co teraźniejsze, aktualne, istotne dla naszej tożsamości z dzisiejszej perspektywy.
Opracowanie: Mirosława Bałazy, Kinga Kołodziejska (redakcja WMM), CC-BY 3.0 PL
* Wywiad przeprowadzony przez Tomasza Załuskiego w 2004 roku przy okazji wystawy Laury Paweli w Atlasie Sztuki w Łodzi, http://www.atlassztuki.pl/pdf/pawelaskarbek1.pdf (data dostępu: 2 marca 2017).
** Karol Sienkiewicz, Laura Pawela, http://culture.pl/pl/tworca/laura-pawela (data dostępu: 2 marca 2017).