Kompetencje zawodowe przyszłości – mapa dla początkujących
Jak będzie wyglądała praca w najbliższej przyszłości? A co za tym idzie – jak będziemy kształtować swoje życie i relacje społeczne? Autorzy raportu „Kompetencje Zawodowe Przyszłości 2020” wyznaczyli sześć czynników warunkujących zmiany na rynku pracy oraz – na ich podstawie – dziesięć nowych obszarów pożądanych kompetencji.
Ich diagnozy można przełożyć nie tylko na rozwój zawodowy, lecz również szerzej: na sposób funkcjonowania w społeczeństwie. Poniżej cytujemy i podsumowujemy główne tezy raportu – niejako mapę do dalszych poszukiwań i wprowadzania rozwiązań w życie.
Sześć czynników warunkujących zmiany:
1. Wzrost długowieczności – Rosnąca globalnie długość życia wpływa na charakter prowadzenia ścieżki zawodowej i uczenia się. Coraz bardziej powszechne stanie się wykonywanie kilku różnych profesji na przestrzeni całej kariery zawodowej oraz ustawiczne kształcenie.
2. Rozwój inteligentnych maszyn i systemów – W niektórych dziedzinach nowa generacja automatycznych systemów zastąpi człowieka, umożliwiając nam zajęcie się tym, w czym jesteśmy naprawdę dobrzy i co faktycznie lubimy.
3. Zaprogramowany świat – Nasza praca i życie osobiste będą w coraz większym stopniu wymagać interakcji z danymi, dostrzegania w nich prawidłowości, podejmowania decyzji w oparciu o dane oraz wykorzystywania tych danych do projektowania żądanych rezultatów.
4. Nowa ekologia mediów – Nowe narzędzia komunikacyjne wymagają nowych umiejętności korzystania z mediów – wychodzących poza tekst. To również nowe wymagania stawiane ludzkiej uwadze i poznaniu.
5. Superstruktury organizacyjne – Nowe technologie i platformy mediów społecznościowych leżą u podstaw bezprecedensowej reorganizacji tego jak tworzymy i kreujemy wartości. Możemy działać, nie zważając na tradycyjne granice organizacyjne.
6. Globalnie połączony świat – Długoterminowa tendencja do coraz większej wymiany i integracji ponad granicami geograficznymi. Kluczowe jest efektywne włączanie pracowników lokalnych oraz lokalnych procesów biznesowych w infrastrukturę organizacji globalnych.
Co te czynniki oznaczają dla rozwoju pracowników? Badacze opisują dziesięć obszarów kompetencji przyszłości. Umiejscowienie i kolory na grafice ukazują, z którymi czynnikami najsilniej się wiążą poszczególne umiejętności:
Kompetencje pracowników przyszłości:
- Odkrywanie sensu i nadawanie znaczenia – Wraz z przejmowaniem przez maszyny rutynowych prac rosnąć będzie zapotrzebowanie na takie rodzaje kompetencji, których maszyny nie posiadają. Nazywamy je umiejętnościami odkrywania i nadawania sensu, znaczenia.
- Inteligencja społeczna – Zdolność do nawiązywania relacji z innymi w głęboki i bezpośredni sposób, umiejętność wyczuwania i stymulowania reakcji i pożądanych interakcji – stanowi przewagę ludzi nad maszynami. Pracownicy o wysokiej inteligencji społecznej są w stanie szybko oceniać emocje otaczających ich osób i adekwatnie dostosowywać swoje słowa i zachowanie.
- Niekonwencjonalne i adaptacyjne myślenie – Niezwykle pożądana będzie biegłość w myśleniu i znajdowaniu rozwiązań i odpowiedzi, wykraczając poza utartą rutynę i schematy. Umiejętność zarówno nowatorskiego myślenia, jak i przystosowania się do sytuacji „tu i teraz”.
- Kompetencje międzykulturowe – Potrzeba przystosowania się do innych warunków oraz umiejętności wyczuwania i reagowania na nowe okoliczności dotyczy wszystkich pracowników, nie tylko tych, którzy pracują w różnych środowiskach geograficznych. Organizacje bowiem coraz częściej postrzegają różnorodność jako siłę napędową innowacji.
- Myślenie obliczeniowe – Ponieważ ilość dostępnych danych rośnie wykładniczo, coraz więcej stanowisk będzie wymagać umiejętności myślenia obliczeniowego, aby móc te informacje wykorzystać. Myślenie obliczeniowe oznacza umiejętność przekładania ogromnych ilości danych na abstrakcyjne pojęcia i wyciągania wniosków na nich opartych.
- Umiejętność korzystania z nowych mediów – Pracownicy będą musieli biegle poruszać się w takich formatach jak obraz i film, będąc przy tym w stanie krytycznie je „odczytać” i ocenić. Będą również musieli sami swobodnie tworzyć i przygotowywać informacje wizualne.
- Transdyscyplinarność – Wiele dzisiejszych problemów jest zbyt złożonych, aby mogły zostać rozwiązane w ramach jednej tylko dyscypliny. Według Howarda Rheingolda, wybitnego prognostyka i autora „transdyscyplinarność wykracza poza zrzeszanie badaczy z różnych dyscyplin, aby pracowali w multidyscyplinarnych zespołach. Oznacza edukowanie badaczy, którzy potrafią mówić językami różnych dyscyplin”.
- Myślenie projektowe – Pracownicy będą musieli nabrać wprawy w rozpoznawaniu, jakiego rodzaju myślenia wymaga konkretne zadanie, oraz w przystosowywaniu pod tym kątem swojego środowiska pracy. Myślenie projektowe to umiejętność przedstawiania i opracowywania zadań i procedur w taki sposób, aby osiągnąć pożądane rezultaty.
- Zarządzanie obciążeniem kognitywnym – Organizacje i pracownicy będą w stanie przekuć ogromny napływ danych w zaletę tylko wtedy, gdy sami nauczą się efektywnie filtrować i koncentrować na tym, co istotne. Pracownicy będą również musieli przystosować się do wykorzystywania nowych narzędzi, które pomogą im poradzić sobie z natłokiem informacji.
- Wirtualna współpraca – Techniki łącznościowe sprawiają, że wspólna praca, dzielenie się pomysłami i produktywność są łatwiejsze niż kiedykolwiek. Wymagają jednak zdolności do wydajnej pracy, zaangażowania i wykazywania obecności jako członek wirtualnego zespołu, a także podtrzymywania wydajności i dobrego samopoczucia.
Autorzy raportu zwracają uwagę na to, że wyniki ich badania mają implikacje dla każdego z nas, dla instytucji edukacyjnych, biznesowych oraz rządowych. „W coraz większym stopniu będzie się od nas oczekiwać dokonywania nieustannej oceny umiejętności, których potrzebujemy oraz szybkiego znajdowania właściwych źródeł i zasobów, aby je rozwijać i odświeżać”.
Całość raportu przygotowanego przez Institute for the Future dla Instytutu Badawczego Uniwersytetu w Phoenix można przeczytać tutaj: https://alogic.pl/blog/raport-kompetencje-zawodowe-przyszlosci-2020-institute-for-the-future