Polityka edukacji kulturalnej w Europie

Międzynarodowa konferencja
„Cultural Education Policies in Europe”

22 marca 2018

Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora CRICOTEKA
ul. Nadwiślańska 2-4, Kraków

Czy jest możliwe, abyśmy w Europie wypracowali wspólną koncepcję, czym jest i jakie ma znaczenie edukacja artystyczna i kulturalna? Czy raczej musimy poprzestać na rozmowie o różnych, nieporównywalnych sytuacjach i koncepcjach w obrębie poszczególnych krajów? Czy możemy znaleźć lub zdefiniować wspólne standardy, aby dać edukacyjną odpowiedź na wyzwania współczesnego świata? Czy kraje europejskie stoją przed podobnymi, czy zupełnie innymi problemami? Edukacja artystyczna i kulturalna nie znalazła dotąd istotnego miejsca w projektowaniu europejskich polityk kulturalnych, czy istnieje szansa, żeby to zmienić?

O tych i innych kwestiach dyskutowali zaproszeni goście i członkowie Europejskiej Sieci Obserwatoriów w dziedzinie Edukacji Artystycznej i Kulturalnej ENO.

Prezentacje zaproszonych ekspertów z całej Europy poprzedził panel poświęcony sytuacji edukacji kulturalnej w Polsce. W dyskusji udział wzięli Edwin Bendyk, Tomasz Plata, Łucja Piekarska-Duraj, Tomasz Szkudlarek, Joanna Orlik.

Bardzo dziękujemy za udział w konferencji.

„Podobieństwa ponad różnicami” – podsumowanie konferencji przygotowane przez Edwina Bendyka.

O „polskiej części” naszej konferencji z perspektywy uczestników z KulturKontakt Austria

Materiały konferencyjne

Fot. Magdalena Gardeła, MIK

Kiedy: 22 marca 2018, godz. 10.00–18.15

Rejestracja: od godz. 9.00

Gdzie: Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora CRICOTEKA, ul. Nadwiślańska 2-4, Kraków

Dojazd: z przystanku Dworzec Główny tramwajami nr 3 i 24 (należy wysiąść na przystanku plac Bohaterów Getta, stamtąd 500 metrów pieszo)

Udział bezpłatny, rejestracja online

Pierwsza część konferencji będzie prowadzona w języku polskim (z tłumaczeniem symultanicznym na język angielski), druga część konferencji będzie prowadzona w języku angielskim.

Regulamin konferencji

Edwin Bendyk

Dziennikarz, publicysta, pisarz. Pracuje w tygodniku „Polityka”. Autor książek Zatruta studnia. Rzecz o władzy i wolności (2002), Antymatrix. Człowiek w labiryncie sieci (2004), Miłość, wojna, rewolucja. Szkice na czas kryzysu (2009) oraz Bunt sieci (2012). W 2014 roku opublikował wspólnie z Jackiem Santorskim i Witoldem Orłowskim książkę Jak żyć w świecie, który oszalał. Na Uniwersytecie Warszawskim prowadzi w ramach DELab Laboratorium Miasta Przyszłości. Wykłada w Collegium Civitas, gdzie kieruje Ośrodkiem Badań nad Przyszłością. W Centrum Nauk Społecznych PAN prowadzi seminarium o nowych mediach. Członek Polskiego PEN Clubu.

Tomasz Plata

Wykładowca Akademii Teatralnej w Warszawie i redaktor w wydawnictwie Edipresse, dawniej m.in. twórca „City Magazine” i „Magazynu Dziennika”. Wydał książki: Andy Warhol w drodze do teatru, Akademia Ruchu, Strategie publiczne, strategie prywatne. Teatr polski 1990–2005 (wydanie niemieckie: Öffentliche Strategien, private Strategien. Das polnische Theater 1990–2005), Być i nie być. Kategoria obecności w teatrze i performansie ostatniego półwiecza.

Tomasz Szkudlarek

Pedagog, prof. zw. Uniwersytetu Gdańskiego. Kieruje Zakładem Filozofii Wychowania i Studiów Kulturowych w Instytucie Pedagogiki oraz studiami doktoranckimi w zakresie Pedagogiki i Nauk o Polityce na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego. Prowadzi badania na temat społecznych, kulturowych i politycznych uwarunkowań edukacji, w szczególności – na temat procesu formowania tożsamości zbiorowych.

Joanna Orlik

Dyrektorka Małopolskiego Instytutu Kultury w Krakowie z instytucją związana od 2002 roku. Z wykształcenia polonistka, w 2007 roku obroniła pracę doktorską na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego poświęconą znaczeniu polskiej kultury w Rosji radzieckiej w latach odwilży. Założycielka i pierwsza redaktorka naczelna kwartalnika „Autoportret. Pismo o dobrej przestrzeni”. Pracowała m.in. dla Stowarzyszenia Willa Decjusza w Krakowie, Związku Miast Polskich oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Współinicjowała powstanie Forum Kraków, zrzeszenia osób działających na rzecz animacji kultury, oraz ruchu krakowskich Obywateli Kultury. Prywatnie przekonana, że dużo da się zrobić.

Łucja Piekarska-Duraj

Doktor socjologii, pracuje na Uniwersytecie Jagiellońskim w Centrum Badań Holokaustu na Wydziale Studiów Międzynarodowych i Politycznych. Menedżerka kultury, zajmuje się prowadzeniem warsztatów z interpretacji dziedzictwa, muzeologii, edukacji kulturalnej. Związana z programem Dynamika Ekspozycji Małopolskiego Instytutu Kultury w Krakowie, jest współautorką publikacji Lokalne muzeum w globalnym świecie. Kuratorka wystaw, pomysłodawczyni wielu projektów kulturalnych.

Jan Tomasz Adamus

Dyrygent, organista, klawesynista, kreator kultury, specjalizujący się w autentycznym wykonawstwie muzyki klasycznej od polifonii renesansowej po romantyczną symfonikę oraz operę. Studiował w Krakowie i Amsterdamie, był wieloletnim wykładowcą Akademii Muzycznej we Wrocławiu. Zrealizował wiele polskich premier wielkiego repertuaru międzynarodowego na historycznych instrumentach, między innymi: Bach – „Pasja Mateuszowa”, Händel – „Messiah”, „Theodora”, „Hercules”, „Amadigi”, „Sosarme”, „Tamerlano”, „Rodelinda”; Beethoven – „Missa Solemnis”, Mozart – „Wesele Figara”, „Don Giovanni” i wiele innych. Występuje na wielu renomowanych festiwalach, ostatnio między innymi: Wratislavia Cantans, Festiwal Muzyki Polskiej, koncertował m.in. w sali NOSPR, na SWR Festspiele Schwetzingen, Bachfest Leipzig, Händel-Festspiele Halle. Szczególnie ceniony za wykonania dzieł wokalno-instrumentalnych.

Od 2008 roku jest dyrektorem naczelnym i artystycznym instytucji kultury Capella Cracoviensis – krakowskiego chóru kameralnego oraz grającej na historycznych instrumentach orkiestry. W ostatnich latach Capella Cracoviensis stała się modelowo zarządzaną instytucją – orkiestra należy do najważniejszych w Europie zespołów grających na historycznych instrumentach, natomiast chór – ze względu na niezwykłą barwę i plastyczność brzmienia – zyskuje coraz większą renomę w najlepszych wytwórniach płytowych.

Jan Tomasz Adamus jako kreator kultury zainicjował między innymi Theatrum Musicum – wspólny projekt krakowskich instytucji muzycznych, który staje się jedną z największych scen muzyki klasycznej w Europie. Od 2000 roku jest dyrektorem artystycznym Festiwalu Bachowskiego w Świdnicy – jednego z największych i najbardziej rozpoznawalnych festiwali odbywających się poza wielkimi ośrodkami życia muzycznego, a równocześnie festiwalu wybitnie organicznego i kulturotwórczego. Dokonał wielu nagrań płytowych obejmujących solowy repertuar organowy, dawną muzykę polską, romantyzm na historycznych instrumentach (Chopin, Schubert) oraz muzykę współczesną (Arvo Pärt). W ostatnich latach z Capellą Cracoviensis zrealizował szereg bardzo nowatorskich projektów scenicznych obejmujących zarówno tytuły operowe, przedsięwzięcia typu crossover, jak i spektakle o charakterze społecznym („Wesele Figara” Mozarta, „Amadigi di Gaula” Händla, „Orfeusz i Eurydyka” Glucka, Monteverdi w barze mlecznym, chóralny Mendelssohn w lesie, „Requiem” Mozarta jako karaoke). Uczestniczy w pracach Opera Europa – międzynarodowej organizacji zrzeszającej najlepsze teatry i festiwale operowe z całego Starego Kontynentu.

Susanne Keuchel

Susanne Keuchel studiowała socjologię, muzykologię i germanistykę na Uniwersytecie w Bonn i na Uniwersytecie Technicznym w Berlinie. W 1999 r. uzyskała tytuł doktora. Jest dyrektorem Akademii Edukacji Artystycznej niemieckiego rządu i stanu Nadrenii Północnej-Westfalii i przewodniczącą Instytutu Edukacji i Kultury w Remscheid (Niemcy). Zanim zaczęła pracować w Akademii, była pracownikiem naukowym, a w latach 2009–2013 dyrektorem wykonawczym Centrum Badań Kulturalnych w Bonn. Jest (współ)autorką książek na temat uczestnictwa w życiu kulturalnym młodzieży (Das 1. +2. Jugend-KulturBarometer), migrantów (Das 1. InterKulturBarometer) i osób w wieku powyżej 50 lat (KulturBarometer 50+) oraz autorką kilkunastu artykułów w publikacjach niemieckich i angielskich. Jej zainteresowania naukowe dotyczą głównie edukacji artystycznej i kulturalnej oraz różnorodności i zastosowań technologii cyfrowej w kulturze. Jest profesorem honorowym na Uniwersytecie w Hildesheim oraz wykładowczynią w Hamburskiej Wyższej Szkole Muzyki i Teatru.

Ernst Wagner

Ernst Wagner studiował sztuki plastyczne w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium. Uzyskał tytuł doktora z zakresu historii sztuki (Uniwersytet w Monachium). Do 2006 r. uczył sztuk plastycznych w szkołach średnich. W latach 2006–2014 pracował w Instytucie ds. Jakości Szkół i Badań nad Edukacją w Monachium (odpowiadał za edukację artystyczną, filmową i teatralną). W latach 2008–2018 pracował w Katedrze UNESCO „Edukacja artystyczna i kulturalna” Uniwersytetu w Erlangen i Norymberdze, a w latach 2014–2018 w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium. Jest profesorem honorowym Instytutu Edukacji w Hongkongu. Ernst Wagner jest zastępcą przewodniczącego Rady Kultury przy niemieckiej komisji UNESCO. Na szczeblu europejskim jest przewodniczącym Europejskiej Sieci w zakresie Alfabetyzmu Wizualnego (www.envil.eu), zainicjował też Europejską Sieć Obserwatoriów w dziedzinie Edukacji Artystycznej i Kulturalnej” (ENO). Ponadto uruchomił Międzynarodową Sieć ds. Badań nad Edukacją Artystyczną (INRAE) – globalną sieć katedr UNESCO i obserwatoriów UNESCO (www.arts-edu.net), która obecnie jest siecią UNITWIN uznawaną przez UNESCO. W ramach INRAE był odpowiedzialny za projekt „Monitorowanie edukacji artystycznej” (MONAES) razem z Teunisem IJdensem z LKCA. Jest redaktorem „Międzynarodowego Rocznika Badań nad Edukacją Artystyczną”. Opublikował ponad 250 artykułów i książek.

Charlotte Svendler Nielsen

Doktor, profesor nadzwyczajny, kierownik ds. studiów edukacyjnych w zakładzie wyżywienia, ćwiczeń i sportu, klaster badawczy „Wcielanie, nauka i zmiany społeczne” na Uniwersytecie Kopenhaskim w Danii. W latach 2015–2020 współpracuje z fińskim strategicznym projektem badawczym ArtsEqual. W latach 2013–2014 współprowadziła część jakościową projektu badawczego „Nauka przez ruch” duńskiego Ministerstwa Edukacji. Członek rady europejskich obserwatoriów ds. edukacji artystycznej i kulturalnej powiązanych z UNESCO. Współredaktor książek wydawnictwa Routledge na temat tańca, młodzieży i zmiany (2015 i 2017). Członek zarządu (specjalista ds. badań) stowarzyszenia Dance and the Child International od 2009 r. Przewodnicząca programowa 13. Kongresu stowarzyszenia Dance and the Child International zorganizowanego w Kopenhadze w lipcu 2015 r. oraz przewodnicząca komitetu ds. prezentacji naukowych na wspólnym szczycie DaCi i WDA Global Dance zorganizowanym w Tajpej w lipcu 2012 r.

Sirikit Amann

Kierownik wydziału edukacji kulturalnej w KulturKontakt Austria – organizacji non profit, która promuje edukację i kulturę w Austrii, jak również w Europie Wschodniej i Południowo-Wschodniej. Jako animatorka kultury zajmuje się planowaniem i prowadzeniem projektów kulturalnych w szkołach i instytucjach kulturalnych na terenie Austrii od lat 80. XX wieku. Jej ulubionym obszarem zainteresowań jest stosowanie nowych technologii w kontekście edukacji kulturalnej. Na ten temat napisała wiele tekstów; ostatni został opublikowany w zredagowanym tomie „VIS-A-VIS Medien.Kunst.Bildung: Lebenswirklichkeiten und kreative Potentiale der Digital Natives” wydanym przez De Gruyter w 2017 r. Wcześniej pełniła funkcję doradcy-eksperta do spraw artystycznych w austriackim Federalnym Ministerstwie Edukacji, Sztuki i Kultury oraz w Urzędzie Kanclerza Federalnego.

Arno Neele

Specjalista ds. badań w holenderskim Centrum Wiedzy o Edukacji Kulturalnej i Sztuce Amatorskiej (LKCA). Od czasu uzyskania tytułu doktora historii kultury na Uniwersytecie w Utrechcie w 2011 r. opublikował kilkanaście książek, artykułów i raportów na temat historii kultury, edukacji kulturalnej i sztuki amatorskiej. Obecnie razem ze współpracownikami pracuje nad książką na temat tendencji i zmian w zakresie uczestnictwa w życiu kulturalnym (zostanie ona wydana wiosną 2018 r. przez LKCA i Holenderski Instytut Badań Społecznych – CSP). Jest członkiem zarządu (sekretarzem) Europejskiej Sieci Obserwatoriów w dziedzinie Edukacji Artystycznej i Kulturalnej (ENO).

Baiba Tjarve

Pracownik naukowy, wykładowczyni, animatorka kultury i teatroznawczyni. W 1997 r. założyła łotewski Instytut Nowego Teatru, który organizuje współczesne przedsięwzięcia teatralne; prowadziła go do 2004 r. Prowadziła też seminaria i warsztaty w ramach różnych projektów oraz wykładała gościnnie w łotewskiej Akademii Kultury i zajmowała się badaniami w zakresie kultury, zarówno na szczeblu krajowym, jak i międzynarodowym. Ponadto pełniła funkcję niezależnego eksperta w różnych organizacjach krajowych i międzynarodowych. Obecnie jest pracownikiem naukowym w Centrum Badań łotewskiej Akademii Kultury. Ma tytuł doktora; w 2013 r. obroniła rozprawę na temat przemian instytucjonalnych w kulturze łotewskiej w okresie transformacji postkomunistycznej.

Nevelina I. Pachova

Badaczka i koordynatorka międzynarodowych projektów na Uniwersytecie Girony w Katedrze UNESCO ds. Polityk Kulturalnych i Współpracy. Zajmuje się rolą kultury i sztuki w procesach rozwoju, jak również wspiera ekspercko projekty i programy dotyczące edukacji kulturalnej i artystycznej w zakresie wdrażania, ewaluacji, rozwoju potencjału oddziaływania, inkluzji społecznej. W związku z zadaniami Katedry UNESCO współpracuje z Organizacją Narodów Zjednoczonych przy działaniach dotyczących rozwoju, partycypacji oraz przeciwdziałania ubóstwu.

Mari Martin

Doktor sztuk teatralnych w Akademii Teatralnej Uniwersytetu Sztuki w Helsinkach. Pracowała jako naukowiec, pedagog i artystka. Obecnie jest koordynatorką w Fińskim Obserwatorium Sztuki i Edukacji Kulturalnej. Od samego początku zaangażowana w działania inicjatywy badawczej ArtsEqual (2015–2021) jako pracownik naukowy, redaktor i asystentka biorąca udział w badaniach. Jej ostatnią publikacją są wyniki ankiety dotyczącej działań dziecięcych centrów kultury na rzecz angażowania najmłodszych, głównie oceny rodziców dotyczących udziału i zaangażowania ich dzieci w sztukę i kulturę (2017). Obecnie pracuje także jako lokalna artystka w wielokulturowej społeczności w Helsinkach. Jej badania podoktorskie dotyczyły zagadnienia dialogu artystycznego. Szczególnie interesuje się kwestią równości oraz społecznymi wymiarami sztuki.

Zoë Zernitz

Badaczka w Narodowym Centrum Wiedzy o Edukacji Kulturalnej i Sztuce Amatorskiej – LKCA w Holandii. W 2015 roku ukończyła studia na Uniwersytecie Groningen w zakresie sztuki, kultury i mediów. Zajmuje się badaniami na temat edukacji kulturalnej i partycypacji społecznej. Obecnie realizuje projekt badawczy dotyczący edukacji kulturalnej dzieci ze specjalnymi potrzebami.

Egge Kulbok-Lattik

Badaczka oraz doradczyni premiera Estonii w obszarze polityk kulturalnych i zarządzania w kulturze. Głównym obszarem jej zainteresowań badawczych jest rozwój polityk kulturalnych w Europie i w Estonie jak również socjologia sztuki i kultury. Pracowała jako dyrektorka artystyczna Festiwalu Sztuk Wizualnych Dionysia w Tartu. Jest współzałożycielką Estońskiego Obserwatorium Polityk Kulturalnych i Edukacji Artystycznej, w którego prace analityczne, badawcze i rozwojowe jest obecnie zaangażowana.

O Europejskiej Sieci Obserwatoriów w dziedzinie Edukacji Kulturalnej i Artystycznej ENO

Sieć powstała 16 listopada 2015 roku w Berlinie. Do porozumienia przystąpiły instytucje i organizacje badawcze z 12 krajów Unii Europejskiej, aktywne w obszarze badań i analiz edukacji kulturalnej oraz artystycznej, w tym Małopolski Instytut Kultury w Krakowie wspólnie z Instytutem Socjologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Sekretariat sieci mieści się w instytucji pn. National Centre of Expertise for Cultural Education and Amateur Arts (LKCA) z siedzibą w Utrechcie w Holandii.

Organizatorzy:

Partner konferencji:

Małopolski Instytut Kultury w Krakowie
ul. 28 lipca 1943 17c
30-233 Kraków
tel.: +48 (12) 422 18 84
instytut@mik.krakow.pl